Huidkanker of basaalcelcarcinoom (BCC) wordt de ‘nieuwe epidemie’ of ‘welvaartsziekte’ genoemd. Per jaar komen er in Nederland ruim 50.000 nieuwe gevallen bij. Ongeveer een op de zes Nederlanders krijgt deze vorm van kanker in zijn leven. Voor de komende tien jaar wordt een verdubbeling van het aantal patiënten voorspeld.
Meest voorkomende huidkanker
Het basaalcelcarcinoom is veruit de meest voorkomende vorm van huidkanker. Het is een vorm die vrijwel nooit uitzaait, langzaam groeit en daarom zelden levensbedreigend is.Toch is het belangrijk ook een basaalcelcarcinoom grondig te behandelen. Wordt er niets aan gedaan, dan kan het dieper de huid ingroeien. Het kan dan de weefsels onder de huid aantasten, zoals kraakbeen en botweefsel. Of doorgroeien naar andere belangrijke weefsels zoals de ogen. Als het basaalcelcarcinoom dieper is ingegroeid in andere weefsels en als het groter is, wordt de behandeling ingrijpender en moeilijker.
Zon en zonnebank grootste veroorzakers
Verbranding van de huid of langdurige blootstelling aan zonnestralen is in bijna alle gevallen de oorzaak. Om die reden wordt deze vorm van huidkanker een ‘welvaartsziekte’ genoemd. Vroeger werden basaalcelcarcinomen vooral gezien bij ouderen en dan vooral bij mensen met een buitenberoep als bijvoorbeeld boer of wegwerker. Tegenwoordig worden basaalcelcarcinomen steeds vaker bij jongere mensen gezien, al vanaf het 30e levensjaar. Dit komt door het veranderde zongedrag van de afgelopen tientallen jaren. Vakanties naar de zon, zonnebankgebruik en hobby’s in de buitenlucht zorgen voor een overmatige blootstelling aan UV-straling.
Basaalcelcarcinoom vaker bij lichte huidtypes
Mensen met een lichte huid (huidtype 1 of 2) lopen het grootste risico op het ontwikkelen van basaalcelcarcinoom na blootstelling aan UV-licht. Huidtypes 1 en 2 zijn mensen met een lichte huid en blond/rood haar. Deze personen worden niet snel bruin, maar verbranden juist snel. Ook het verbranden van de huid op jonge leeftijd geefteen verhoogde kans om later huidkanker te krijgen.
Vormen van huidkanker
Grofweg wordt huidkanker onderverdeeld in twee groepen:
- 10% – melanomen (kwaadaardige moedervlekken);
- 90% – niet-melanomen.
Van de niet-melanomen zijn het basaalcelcarcinoom en het plaveiselcelcarcinoom de meeste voorkomende vormen. Deze twee soorten huidkanker ontstaan uit de cellen van de opperhuid zelf.
- Het basaalcelcarcinoom zaait niet uit en is niet levensbedreigend;
- Het plaveiselcelcarcinoom is gevaarlijker. Deze kan uitzaaien naar lymfeklieren of andere organen.
In 5 procent van de gevallen is er sprake van een melanoom. Deze vorm van huidkanker ontstaat uit de pigmentcellen in de opperhuid. Een melanoom is de meest kwaadaardige vorm van huidkanker en kan relatief snel uitzaaien.
Hoe ziet een basaalcelcarcinoom eruit
Het basaalcelcarcinoom kan overal ontstaan, maar komt het meest voor op plaatsen die veel zijn blootgesteld aan zonlicht. Vaak in het gezicht en op het (kale) hoofd. Het ontstaan van een basaalcelcarcinoom is teherkennenaan een glad, glazig bultje met een parelmoerachtige glans. Dit bultje groei heel langzaam en soms zijn daarin bloedvaatjes te zien.
Langzaam groeiend bultje
Het langzaam groeiende bultje verdwijnt niet en krijgt een rand met een parelachtige glans. In het midden van het bultje kan op den duur een wondje ontstaan. Dit wondje is soms vochtig en heeft een korstje dat gemakkelijk opengaat. Het wondje wil ook niet helemaal genezen. Een basaalcelcarcinoom kan er ook uitzien als eczeem, als een roze vlek. U smeert er dan waarschijnlijk crème of zalf tegen eczeem op. Dit helpt niet en het plekje groeit langzaam door. Van het bultje of de vlek zelf merkt u ook weinig omdat het bijvoorbeeld niet jeukt.
Groeitypes van een basaalcelcarcinoom
Voordat een behandeling kan starten, moet eerst het groeitype van het basaalcelcarcinoom worden vastgesteld. Het basaalcelcarcinoom kan op verschillende manieren groeien. Groeit de tumor bijvoorbeeld agressief, infiltrerend in de omringende weefsels, blijft hij goed afgelijnd of heeft hij een sprieterige vorm? Het vaststellen van het groeitype is in belangrijke mate bepalend voor het soort behandeling. Een basaalcelcarcinoom komt op de volgende manieren voor:
- oppervlakkig (superficieel) groeitype: deze variant heeft een oppervlakkige vorm die kan lijken op eczeem en komt meestal voor op de ledematen en de romp;
- solide (nodulair) groeitype: deze vorm komt veel in het gezicht voor en verschijnt als een enkel glad en glazig knobbeltje;
- sprieterig groeitype: deze vorm lijkt erg op een litteken (ook wel morphea-type genoemd).
Het oppervlakkig en het solide basaalcelcarcinoom komen het meest voor.Het vaststellen van het groeitype gebeurt door een een stukje weefsel van uw basaalcelcarcinoom onder de microscoop te bekijken (na biopsie). In veel gevallen kan de dermatoloog het groeitype al met het blote oog vaststellen.
Behandeling van basaalcelcarcinoom
Sommige basaalcelcarcinomen zijn moeilijk af te lijnen zodat ze met een eenvoudigeexcisie(uitsnijding) niet helemaal kunnen worden weggenomen. In een dergelijk geval zal gekozen worden voorMohs-chirurgie. Mocht het basaalcelcarcinoom terugkomen dan is deze beter te behandelen waardoor de kans op een mooie genezing groter is. Basaalcelcarcinomen met heel grote afmetingen of met een agressief groeipatroon worden ook met Mohs-chirurgie behandeld.
Ook is de locatie van het basaalcelcarcinoom van belang voor de behandeling. Op sommige plaatsen kan het basaalcelcarcinoom dieper de huid ingroeien. Dat komt vooral voor in de zogenoemde H-zone van het gezicht. Dit is rond de ogen, de neus, de bovenlip, de oren en de zijkant van de wangen.
Voor een indicatie en het verloop van de behandeling van uw basaalcelcarcinoom, kijkt u op de website MijnHuidkanker.net. Met het beantwoorden van een paar korte vragen krijgt u een goed beeld van het verloop van de ingreep.
Vergoeding zorgverzekering
Een behandeling bij Mohs Kliniekenwordt bij medische indicatievergoeddoor de zorgverzekeraar, net zoals dat ook zou gebeuren bij behandeling in het ziekenhuis.
Controle nadat een basaalcelcarcinoom is verwijderd
Als bij u een basaalcelcarcinoom is verwijderd, volgt altijd een aantal controles, volgens onderstaand schema. Hierbij wordt het litteken geïnspecteerd en wordt de gehele huid nagekeken of er nieuwe basaalcelcarcinomen zijn ontstaan (total skin check).
- bij basaalcelcarcinoom in het gelaat:
- eerste jaar: 2x per jaar
- volgende 4 jaren: 1x per jaar
- bij meer dan 2 basaalcelcarcinomen op de romp en ledematen:
- 3 jaren: 1x per jaar
- bij 1 basaalcelcarcinoom op de romp en ledematen:
- controle bij de huisarts
Indien u door uwdermatoloog naar ons bent verwezen, zullen de controles door uw dermatoloog worden uitgevoerd.
Voorkomen van nieuwe basaalcelcarcinomen
Het feit dat iemand een basaalcelcarcinoom heeft ontwikkeld is meestal een teken dat de huid al veel zonneschade heeft opgelopen. Het is daarom belangrijk dat de huid voortaan goed tegen felle zon wordt beschermd om extra schade te voorkomen. Gebruik daarom een goedezonnebrandcrème, draag beschermende kleding, een hoed of pet en vermijd de felle zon op de heetste momenten van de dag (in de zomer tussen 11.00 en 16.00 uur).
Lees meer over Mohs-chirurgie
Patiënt aan het woord: ervaring met basaalcelcarcinoom
Juliette (41), moeder van drie kinderen, schoonheidsspecialiste.
“Als het zomer is leef ik helemaal op. Ik ben gek op de zon. Ondanks dat ik beroepsmatig weet wat er met je huid gebeurt als je je niet goed insmeert, vergeet ik het ook af en toe.
Op een vakantie in Zuid-Frankrijk enkele jaren terug was mijn gezicht zó verbrand, dat er een klein blaasje op mijn linkerslaap zat. In eerste instantie besteedde ik er weinig aandacht aan. Het plekje jeukte ook niet en ik had er weinig last van. Maar na een tijdje werd dat blaasje een wondje dat niet wegging. In mijn werk erg vervelend. Ik smeerde er wel crèmes op, maar dat hielp natuurlijk niet.Van een collega kreeg ik het advies om er eens door een dermatoloog naar te laten kijken. Die constateerde als snel dat ik een basaalcelcarcinoom op mijn slaap had.
In overleg met de dermatoloog is besloten om de huidkanker met een excisie te verwijderen. Het was een plekje van zo’n 7mm dat nodulair groeide.
De behandeling zelf was binnen een uur achter de rug. Ik kreeg een plaatselijke verdoving, dat was eigenlijk het vervelendste van de hele ingreep. Het wegsnijden zelf, was zo achter de rug. Het wondje werd gehecht, ik had nog een gesprekje met de dermatoloog, ik maakte een afspraak voor een controle met de assistente en ik mocht alweer naar huis.
Het litteken is gelukkig nauwelijks zichtbaar. Wel let ik nu heel goed op voordat ik in de zon ga zitten. Zelfs als ik even voor een boodschap de deur uit moet, smeer ik me in.”
